ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

5-5-2013

ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ (Ἰω 1,1-17)

Χριστὸς Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Τὸ Πάσχα εἶναι ἡ ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν, ὁ θρίαμβος τοῦ Χριστοῦ, ἡ νίκη κατὰ τοῦ θανάτου, ὁ δρόμος γιὰ τὴν θέωσι τοῦ ἀνθρώπου. Λαοὶ ἀγαλλιᾶσθε!

Καὶ γιὰ νὰ ἔλθωμε στὸ θέμα μας, ποὺ εἶναι ἡ σύντομη παρουσίασις τῶν κυριακάτικων εὐαγγελικῶν ἀναγνωσμάτων, ἐπισημαίνομε ὅτι ἀπὸ σήμερα ἀρχίζει ἡ περίοδος τοῦ Ἰωάννου, καὶ ὁλοκληρώνεται τὴν Πεντηκοστή. Ὁ Ἰωάννης εἶναι ὁ θεολογικώτερος τῶν εὐαγγελιστῶν, ὁ πρῶτος Θεολόγος ἀπὸ τοὺς τρεῖς ποὺ ἀναγνωρίζει ἡ Ἐκκλησία μας. Καὶ ἀσφαλῶς, ὡς θεοφώτιστος, μᾶς εἰσάγει στὸν γνόφο τῆς θεογνωσίας καὶ μᾶς ἀποκαλύπτει θέματα καὶ νοήματα οὐράνια.

Γιὰ τὸ Πάσχα, τὴν πρώτη Κυρικακὴ τῶν κατὰ Ἰωάννη εὐαγγελίων, ἔχομε τὴν ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου του, καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς Θεολογίας. Δηλαδὴ τὴν διδασκαλία περὶ τοῦ Θεοῦ Λόγου. Ὁ Ἰωάννης μὲ τρόπο θαυμάσιο, λόγο ποιητικό, σύντομο καὶ ἐπιγραμματικὸ βάζει τὸ θεμέλιο τῆς Θεολογίας· «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος. Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν· πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο». Ἀπὸ ὅλο τὸ εὐγγελικὸ ἀνάγωσμα θὰ ἐπιμείνω στὴν πρώτη αὐτὴ πρότασι. Καὶ μὲ λίγη καλὴ διάθεσι, καὶ πιὸ πολὺ μὲ τὴν χάρι τοῦ Θεοῦ, θὰ προσπαθήσωμε νὰ θεολογήσωμε καὶ ἐμεῖς, ὅσο βεβαίως μᾶς τὸ ἐπιτρέπουν οἱ δυνάμεις. Δὲν ἀγνοοῦμε ὅτι μπαίνομε σὲ δύσκολα θέματα καὶ χρειάζεται ἰδιαίτερη προσοχή.

Τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ θεολογικὴ πρότασις ἢ φρᾶσις, ἀλλ’ ἀποτελοῦν θεμέλιο τῆς πίστεως καὶ ὀχύρωμα ἀσφαλείας γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Ὄχι ἁπλᾶ θεμέλιο, ἀλλ’ ἰσχυρότατο θεμέλιο καὶ ἐμετακίνητο, ποὺ δὲν ἐπιδέχεται καμμία προσθαφαίρεσι, ἢ παρερμηνεία. Ἐκφράζεται μὲ λόγο σαφῆ καὶ ξεκάθαρο, χωρὶς ὑπονοούμενα. Διότι λέγει· «Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος», καὶ δὲν εἶπε, «στὴν ἀρχὴ ἔγινε ὁ Λόγος». Διαφέρει τὸ «ἦταν» ἀπὸ τὸ «ἔγινε». Ἀπὸ τὸν λόγο τοῦ εὐγγελιστοῦ φαίνεται ξεκάθαρα ὅτι ἡ ὑπόστασι, δηλαδὴ ἡ ὕπαρξις καὶ παρουσία, τοῦ Υἱοῦ δὲν ἔχει ἀρχή. Ὁ Υἱὸς εἶναι ἄναρχος.

Πέρα ἀπὸ τὴν ὑπόστασι μᾶς ἀποκαλύπτει τὴν σχέσι τοῦ Υἱοῦ μὲ τὸν Πατέρα, ὅταν λέγει στὴν συνέχεια· «Καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν». Μὲ αὐτὸν τὸν λόγο ἔδειξε ὅτι ἡ οὐσία Πατρός καὶ Υἱοῦ εἶναι ἀδιαίρετη. Ἡ ἀποκάλυψις αὐτὴ ἀποτελεῖ μεγάλη βροντὴ, καὶ ἰσχυρότατο ράπισμα τοῦ εὐαγγελιστοῦ κατὰ τῶν εἰδωλολατρῶν, διότι ἡ κοινὴ καὶ ἀδιαίρετη οὐσία δὲν ἀφήνει περιθώρια γιὰ ὁποιαδήποτε πλάνη. Ἐδῶ ἔχομε ἁγιογραφικὴ κατοχύρωσι γιὰ τὴν ἑνότητα καὶ μοναδικότητα τοῦ Θεοῦ. Ὁ λόγος τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τονίζει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἕνας.

Ἡ φύσις Πατρὸς καὶ Υἱοῦ εἶναι ἀπαράλλακτη, ἴδια ἀκριβῶς, χωρὶς καμμία διαφορά ἢ παραλλαγή. Τοῦτο ἀκριβῶς, δηλαδὴ ἡ ταυτότητα, βεβαιώνεται μὲ τό· «Καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος». Καὶ ἐκτὸς τοῦ ὅτι φανερώνει τὸ ἀπαράλλακτο τῆς φύσεως Πατρὸς καὶ Υἱοῦ, συγχρόνως αὐτὸς ὁ λόγος ἀναιρεῖ τὴν Ἰουδαϊκὴ πλάνη. Διότι οἱ Ἰουδαῖοι, δυστυχῶς, δὲν μπόρεσαν νὰ διακρίνουν στὸν πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ ἀπὸ τὴν Ναζαρὲτ τὸν ἀναμενόμενο καὶ προφητευμένο Μεσσία. Δὲν τὸν ἀναγνώρισαν, καὶ παρέμειναν δέσμιοι τῆς πλάνης τους. Στὴν ἴδια δὲ κατηγορία ἀνήκουν καὶ σήμερα ὅλο ὅσοι δὲν ἀναγνωρίζουν τὸν Ἰησοῦ Χριστό ὡς Θεό. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος φωνάζει· «Καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος». Ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός.

Καὶ στὴν συνέχεια μὲ τὴν φρᾶσι «Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν», ἀποκαλύπτει ὅτι Πατέρας καὶ Υἱὸς εἶναι αἰώνιοι. Δὲν ἔχουν ἀρχή, οὔτε τέλος. Εἶναι πάνω καὶ ἔξω ἀπὸ τὸν χρόνο, διότι καὶ ὁ χρόνος, ὅπως καὶ ὁ χῶρος, εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Υἱὸς εἶναι καὶ ὁ Δημιουργός. Διότι λέγει ὁ εὐαγγελιστής· «Πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο». Ἀπὸ αὐτὸν ἔγιναν τὰ πάντα. Ἑρμηνεύοντας τὸ χωρίο αὐτὸ ὁ ἅγιος Πρόκλος, πατριάρης Κωνσταντινουπόλεως γράφει· «Ὁ οὐρανὸς εἶναι κτίσμα του, ἡ γῆ ποίημά του, ἡ θάλασσα ἔργο του, ὁ ἁέρας παραγωγή του, τὸ φῶς ἀπὸ τὸ τίποτε, οἱ ἄγγελοι δοῦλοι του, οἱ δυνάμεις λειτουργοί του, τὰ Χερουβὶμ θρόνος του· Ὁ Πατέρας, Θεός· Ὁ Υἱὸς, Λόγος καὶ Θεός· Ἀλλὰ καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, Θεός. Ὁ ἀριθμὸς τῆς ὑποστάσεως δὲν ἀραίωσε τὴν φύσι, οὔτε ἡ Τριάδα μοίρασε τὴν οὐσία. Ἀλλ’ εἶναι ἡ Τριάδα ὁμοούσιος στὴν δύναμι, στὴν θεότητα, στὴν ἀγαθότητα, ποὺ θεμελίωσε καὶ τήρησε τὴν πίστι μας, ἀσφάλισε τὴν Ἐκκλησία, ἁγίασε τὴν οἰκουμένη, κατήργησε τὸν διάβολο, μαστίζει καὶ λυώνει τοὺς δαίμονες, νέκρωσε τὴν περιτομὴ τῶν Ἰουδαίων, ἔδιωξε τὴν πλάνη τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ ἔφραξε τὰ στόματα τῶν αἱρετικῶν».

Σήμερα Κυριακὴ τοῦ Πάσχα, ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας, τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα δίνει τὰ χαρακτηριστικὰ στοιχεῖα τοῦ Ἰησοῦ, ποὺ μετὰ τὸν Σταυρὸ καὶ τὴν ταφή, προῆλθε ἀπὸ τὸ μνῆμα ἀναστημένος. Ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τὴν Ναζαρὲτ δὲν ἦταν ἕνας «ψιλός», μὲ γιώτα, ἄνθρωπος, ἀλλὰ ὁ Θεὸς ποὺ σαρκώθηκε καὶ ἔγινε ἄνθρωπος. Ὑπακούοντας στὴν θέλησι τοῦ Πατρός, θεληματικὰ ταπεινώνεται, καὶ φθάνει μέχρι τὸν θάνατο γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅτι «ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ». Δηλαδὴ ἄδειασε κατὰ κάποιο τρόπο τὸν ἑαυτό του καὶ θεληματικὰ σμίκρυνε  πρόσκαιρα τὴν θεϊκή του δόξα καὶ πῆρε τὴν μορφὴ δούλου γενόμενος ὅμοιος μὲ ἐμᾶς στὸ σχῆμα καὶ τὴν μορφή, ἐνῶ δὲν ἔπαυσε νὰ εἶναι ὁ τέλειος Θεός, καὶ ταπείνωσε τὸν ἑαυτό του γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου καὶ μάλιστα σταυρικοῦ.

Αὐτὸς εἶναι ὁ νικητὴς τοῦ θανάτου. Αὐτὸς διέλυσε τὸ βασίλειο τοῦ ᾍδου. Καὶ σήμερα Ἐκκλησία ἐπιδεινύει τὴν δύναμι καὶ τὴν ἐξουσία ποὺ τῆς χάρισε Χριστός ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὅταν λέγει θριαμβευτικά· «Ποῦ σου, θάνατε, τὸ κέντρον; Ποῦ σου, ᾃδη, τὸ νῖκος; Ἀνέστη Χριστός, καὶ σὺ καταβέβλησαι. Ἀνέστη Χριστός, καὶ πεπτώκασι δαίμονες, Ἀνέστη Χριστός, καὶ χαίρουσιν Ἄγγελοι, Ἀνέστη Χριστός, καὶ ζωὴ πολιτεύεται, Ἀνέστη Χριστός, καὶ νεκρὸς οὐδεὶς ἐπὶ μνήματος. Χριστὸς γὰρ ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο.» Ὁ Χριστὸς ἔκανε τὴν ἀρχὴ καὶ ἀναστήθηκε. Τὴν δική του Ἀνάστασι πρόκειται νὰ ἀκολουθήση καὶ ἡ ἀνάστασις ὅλων τῶν κεκοιμημένων. ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!