ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 23.02.2014

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ (Α΄ Κορ 8,8-9,2)

Ἡ Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω εἶναι ἡ τρίτη κατὰ σειρὰ τοῦ Τριῳδίου. Καὶ εἶναι, σύμφωνα μὲ τὴν τάξι τῆς Ἐκκλησίας μας γιὰ τὶς ἡμέρες τῶν νηστειῶν πρὸ τοῦ Πάσχα, ἡ τελευταία ἡμέρα κρεοφαγίας. Οἱ χριστιανοὶ θὰ ξαναφᾶμε κρέας μόνον μετὰ τὴν Ἀνάστασι. Γνωρίζομε καλὰ ὅτι αὐτὸς ὁ λόγος γιὰ νηστεία ἀκούγεται παράξενα, διότι τὴν νηστεία, παρ’ ὅλο ποὺ εἶναι ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, δὲν τὴν λογαριάζομε. Λίγοι σέβονται τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ ἐλάχιστοι εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ τηροῦν μὲ εὐλάβεια τὶς καθορισμένες ἡμέρες νηστείας.

Τὸ θέμα τῆς νηστείας δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ καλυφθῆ σὲ ἕνα σύντομο κήρυγμα. Μόνο μικρὴ ἀναφορὰ θὰ γίνη ἐδῶ μὲ ἀφορμὴ τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα ποὺ ἀκούσαμε σήμερα. Λέγει ὁ ἀπόστολος·

“Οἱ τροφὲς δὲν μᾶς ἀξιώνουν στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ, διότι οὔτε ἐὰν φᾶμε θὰ αὐξήσωμε τὴν ἀρετή μας, οὔτε ἐὰν δὲν φᾶμε θὰ μείνωμε πίσω στὴν πνευματικὴ πρόοδό μας. Προσέξτε ὅμως μήπως ἡ ἐξουσία σας αὐτὴ γίνη αἰτία σκανδαλισμοῦ τῶν ἀδελφῶν ποὺ εἶναι ἀδύνατοι στὴν πίστι”. Αὐτὰ τὰ λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἐπειδὴ ὑπῆρχε τότε μία συγκεκριμένη συνήθεια στὴν καθημερινὴ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων. Πρέπει νὰ ξέρωμε ὅτι, ὑπῆρχαν τότε εἰδωλεῖα, δηλαδὴ καταστήματα, στὰ ὁποῖα σερβίρονταν κρέατα ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὶς θυσίες τῶν εἰδωλολατρικῶν ναῶν. Ἀπὸ τὰ θυσιαζόμενα ζῶα ἕνα μέρος τὸ καίγανε, ὡς θυσία στοὺς βωμοὺς τῶν θεῶν, καὶ τὸ ὑπόλοιπο τὸ πουλοῦσαν στὰ ἑστιατόρια, τὰ εἰδωλεῖα. Οἱ ἀδύνατοι στὴν πίστι χριστιανοὶ δὲν μποροῦσαν νὰ ἀποδεχθοῦν τελείως ὅτι τὰ κρέατα αὐτὰ ἦταν καθαρά, καὶ ὅτι μποροῦσαν νὰ τὰ φᾶνε ἄφοβα, χωρὶς νὰ μιανθοῦν, χωρὶς νὰ μαγαρισθοῦν. Βεβαίως οἱ πιὸ προχωρημένοι στὴν πίστι, μὲ τὴν γνῶσι ὅτι δὲν ὑπάρχουν θεοὶ εἰδώλων, παρακάθονταν στὰ εἰδωλεῖα καὶ ἔτρωγαν ἄφοβα, καὶ καλὰ ἔκαμναν, διότι δὲν ἦταν ἁμαρτία. Οἱ ἀδύνατοι ὅμως στὴν πίστι, ὅταν ἔβλεπαν τοὺς δυνατοὺς νὰ τρῶνε στὰ εἰδωλεῖα σκανδαλίζονταν καὶ πίστευαν ὅτι πράγματι ὑπάρχουν οἱ θεοὶ τῶν εἰδώλων, καὶ τὸ χειρότερο ἦταν ὅτι, μιμούμενοι τοὺς δυνατούς,  ἔτρωγαν καὶ αὐτοί. Ἔτρωγαν ὅμως μὲ τὴν πίστι πὼς τρῶνε ἱερό, “εὐλογημένο” ἀπὸ τοὺς θεοὺς κρέας. Καὶ αὐτὸ ἦταν ἁμαρτία. Ἔτσι ἐξ αἰτίας τῶν δυνατῶν στὴν πίστι ἁμάρταναν καὶ χάνονταν οἱ ἀδύνατοι στὴν πίστι ἀδελφοί, γιὰ τοὺς ὁποίους ὁ Χριστὸς θυσιάσθηκε. Ἀλλ’ ἐπειδὴ καὶ οἱ δυνατοὶ στὴν πίστι γίνονταν αἰτία νὰ μαστιγώνεται ἡ συνείδησις τῶν ἀδυνάτων, ἁμάρταναν καὶ αὐτοί, ὡς αἴτιοι σκανδάλου. Ἡ κατάστασις αὐτὴ ἦταν ἕνα σοβαρὸ πρόβλημα στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ὁ Παῦλος ποὺ ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴν πνευματικὴ πρόοδο τῶν πιστῶν, προσπαθεῖ νὰ λύση τὸ πρόβλημα.

Γιὰ τὸν ἀπόστολο, πέρα ἀπὸ τὶς τροφὲς καὶ τὴν προέλευσί τους ἡ οὐσία βρίσκεται στὸν σκανδαλισμό. Τὸ σκάνδαλο εἶναι ὁ κίνδυνος, καὶ ὄχι ἀπὸ ποῦ προέρχονται οἱ τροφές, δηλαδὴ ἐὰν τὰ κρέατα εἶναι ἀπὸ τὶς θυσίας τῶν εἰδώλαν ἢ ὄχι. Οἱ τροφὲς δὲν αὐξάνουν οὔτε μειώνουν τὴν ἠθικὴ πρόοδο τῶν πιστῶν. Ὁ σκανδαλισμός ὅμως εἶναι μεγάλη ἀπειλὴ γιὰ τὴν σωτηρία. Γι’ αὐτὸ ἡ προσοχὴ πρέπει νὰ στραφῆ στὴν ἀποφυγὴ τοῦ σκανδαλισμοῦ τῶν ἀδυνάτων ἀδελφῶν. Διότι ἐὰν χάριν αὐτῶν τῶν ἀδυνάτων ὁ Κύριος ἀπέθανε, καὶ οἱ δυνατοί, μὲ τὴν ἐξουσία ποὺ τοὺς δίνει ἡ γνῶσις, φέρνουν τὸ σκάνδαλο μὲ συνέπεια τὴν ἀπώλεια τῶν ἀδελφῶν, ἔχουν μεγάλη εὐθύνη. Καὶ αὐτοὶ ἁμαρτάνουν. Γι’ αὐτὸ ὁ ἀπόστολος Παῦλος φτάνει στὸ σημεῖο νὰ λέγη· “Ἐὰν τὸ φαγητό μου σκανδαλίζει τὸν ἀδελφό μου, τότε δὲν πρόκειται νὰ φάω κρέας ποτὲ στὴν ζωή μου, εἰς τὸν αἰῶνα, γιὰ νὰ μὴ σκανδαλίσω τὸν ἀδελφό μου”.

Μπαίνει ὁ ἀπόστολος σὲ μία ἐθελούσια στέρησι μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ μὴ δώση ἀφορμὴ σκανδαλισμοῦ. Ἀπὸ τὸν λόγο αὐτὸ καταλαβαίνομε πόσο βαρὺ ἁμάρτημα εἶναι ἡ πρόκλησις σκανδάλου. Καὶ στὸ σημερινὸ ἀνάγνωσμα ἡ ἀφορμὴ εἶναι οἱ τροφὲς καὶ εἰδικὰ τὰ εἰδωλόθυτα. Λέγει σὲ αὐτούς, ποὺ μὲ ἥσυχη  τὴν συνείδησι ἔτρωγαν τὰ εἰδωλόθυτα, ποὺ εἶχαν “τὴν γνῶσι”· Μὴν τρῶτε τὰ εἰδωλόθυτα, ὄχι ἐπειδὴ ἔχουν κάτι, εἶναι ἁπλὸ κρέας, ἀλλὰ γιὰ νὰ μὴν σκανδαλίζετε τοὺς ἀδελφούς. Δὲν θὰ πάθετε τίποτε ἐὰν δὲν φᾶτε. Δὲν πρόκειται νὰ μειωθῆ ἡ πνευματικότητά σας ἐὰν δὲν φᾶτε, οὔτε πρόκειται νὰ αὐξηθῆ ἡ ἁγιότητά σας ἐὰν φᾶτε. Μὴ γίνεσθε αἰτία σκανδαλισμοῦ τῶν ἀδελφῶν γιὰ τοὺς ὁποίους “Χριστὸς ἀπέθανε”.

Τώρα δὲ στὴν περίοδο τῆς μεγάλης τεσσαρακοστῆς εὔκολα μπορεῖ νὰ προκληθῆ σκάνδαλο, ἀπὸ τὴν κατάλυσι τῆς νηστείας, ὅταν αὐτὴ γίνεται ἀπὸ ὅσους ἔχουν “τὴν γνῶσι”. Σήμερα αὐτοὺς θὰ τοὺς λέγαμε “τοῦ κατηχητικοῦ” ἢ “τῆς ἐκκλησίας”. Χρειάζεται ἑπομένως ἰδιαίτερη προσοχή, γιὰ νὰ μὴ προκαλεῖται ἐξ αἰτίας μας σκανδαλισμός. Ὅσοι ἔχουν λόγο νὰ μὴ νηστεύουν, μποροῦν νὰ καταλύουν, ἀλλὰ μὲ διάκρισι.

Ὅμως αἰτία σκανδάλου μπορεῖ νὰ ὑπάρξη σὲ πάμπολλες περιπτώσεις. Δὲν εἶναι μόνον οἱ τροφὲς καὶ ἡ νηστεία, ὅπου μπορεῖ νὰ δημιουργηθῆ σκάνδαλο, ἀλλὰ καὶ ὁ λόγος μας, τὸ ντύσιμό μας, ἡ συμπεριφορά μας γενικά. Ὁ ἀνθρωποκτόνος διάβολος στήνει παγίδες ἐκεῖ ποὺ δὲν τὸ φανταζόμαστε. Καὶ πολλὲς φορὲς ὁμολογοῦμε καὶ λέμε τὸ τόσο συνηθισμένο· “Αὐτὸ δὲν τὸ φανταζόμουν”, ἢ “αὐτὸ δὲν τὸ σκέφθηκα”.   Ἤδη ὅμως μὲ τὴν ἀπρόσεκτη συμπεριφορά μας ἔχομε σκανδαλίσει ψυχές. Καὶ ἀσφαλῶς οἱ πιστοὶ πρέπει νὰ εἴμαστε ἰδιαιτέρως προσεκτικοὶ στὴν κάθε συμπεριφορά μας, Καὶ νὰ ζητᾶμε νὰ μᾶς φωτίζη ὁ Θεὸς γιὰ νὰ διακρίνωμε τὸ σωστό, τὸ ἁπλό, τὸ ἀπονήρευτο καὶ αὐτὸ ποὺ δὲν σκανδαλίζει αὐτὸ νὰ πράττωμε. Τὸ θέμα εἶναι πολὺ σημαντικό, ἀφοῦ βεβαίως καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἔκανε λόγο γιὰ τὸ σκάνδαλο. Καὶ ναὶ μὲν εἶπε ὅτι τὰ σκάνδαλα θὰ ἔρθουν ὁπωσδήποτε, ἀλλὰ ὑπογράμμισε τὴν μεγάλη εὐθύνη τοῦ σκανδαλοποιοῦ μὲ τὴν γνωστὴ φρᾶσι· “Ουαὶ δι’ οὗ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται”, ἀλλοίμονο σὲ ἐκεῖνον ποὺ γίνεται αἰτία σκανδάλου. Ὅποιος σκανδαλίσει καὶ παρασύρει στὴν ἁμαρτία ἕναν ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς μικροὺς καὶ ἁπλοϊκούς, ποὺ πιστεύουν σὲ μένα, εἶναι προτιμότερο γι’ αὐτὸν νὰ κρεμασθῆ στὸν τράχηλό του μυλόπετρα καὶ νὰ καταποντισθῆ στὴν ἀνοικτὴ θάλασσα.

Βαρειὰ ἡ καταδίκη τοῦ σκανδαλοποιοῦ ἀπὸ τὸν Κύριο. Καὶ αὐτὸ πρέπει νὰ προσέξωμε, καὶ νὰ ρυθμίσωμε τὴν συμπεριφορά μας κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ μὴ σκανδαλίσωμε κανένα, γιὰ νὰ μὴν ὑποστοῦμε καὶ τὴν καταδίκη ὡς αἴτιοι σκανδάλου.